Banden plakken

bijdrage aan het boekje “Verschillen Waarderen”, verschenen bij de start van het practoraat van dr. Birgit Pfeifer bij de Federatie Christelijk MBO

Een oud verhaal gaat over drie fietsenmakers aan wie gevraagd werd waar ze mee bezig waren. De eerste zeg dat hij de band van het wiel haalt zodat hij kan zien waar het gaatje zit. De tweede vertelt dat hij banden plakt zodat zijn klanten weer lekker kunnen fietsen. De derde zegt: ik ben op weg naar een betere wereld en onderweg plak ik af en toe een band. Drie perspectieven op dezelfde bezigheid. Drie manier van kijken die niet beter of slechter zijn maar alleen verschillen in hoe groot de horizon is. En drie manieren die alle gaan over waarden. De waarde van professionaliteit, de waarde van gerichtheid op de medemens, de waarde van een hoger ideaal als een betere wereld.

Advertenties

Fraudebestrijding en medisch beroepsgeheim

Mijn spreektekst bij de Wet verbeteren van toezicht, opsporing, naleving en handhaving in de zorg bij de behandeling in de Eerste Kamer op 17 december 2018.

Religious Leaders for a Safe World

De speech die ik hield bij het 6th Congress of Leaders of World and Traditional Religions in Astana (Kazachstan) op 11 Oktober. Het thema van het congres was Religious Leaders for a Safe World en onder de ruim 80 afgevaardigden uit 46 landen waren veel vertegenwoordigers van religieuze stromingen maar ook politici en academici. Ik weet dus niet precies bij welke categorie ik hoorde, maar ik was wel uitgenodigd voor een bijdrage.

Collegegeldverlaging

Over de zwakke argumentatie van de regering

Voorzitter, allereerst ook van mijn kant een welkom voor deze minister die hier haar eerste echt eigen wetsvoorstel verdedigt. Mijn fractie wenst haar een toekomst met veel groeipotentieel toe.

Want, voorzitter, als we de studenten van de toekomst het beste wensen, dan doen we vandaag en morgen in deze Kamer twee dingen. In de eerste plaats stemmen we in met het wetsvoorstel dat een halvering van het collegegeld mogelijk maakt. En in de tweede plaats leggen we de Memorie van Toelichting en de beantwoording van alle vragen over het Wetsvoorstel zo snel mogelijk onder in een la. Je wilt het toch niet op je geweten hebben dat je probeert studenten een beetje zindelijk en logisch redeneren bij te brengen en dat ze dan in de officiële stukken van de minister van Onderwijs zulke inconsistente teksten tegenkomen.

Gedwongen Zorg

Spreektekst bij het debat in de Eerste Kamer over de Wet zorg en dwang, de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg en de Wet forensische zorg.

Voorzitter. Ook van onze kant een felicitatie aan collega De Bruijn-Wezeman en een hartelijk welkom aan de ministers en de staatssecretaris, die vandaag met zulke belangrijke wetsvoorstellen hun debuut maken, in ieder geval in deze kabinetsperiode in deze Kamer. Mijn fractie spreekt graag de wens uit dat het ons over en weer zal lukken om het debat over de zorg op een hoger niveau te tillen en te laten gaan over dat wat er werkelijk toe doet, namelijk het waarborgen van optimale en toegankelijke zorg voor mensen die deze zorg nodig hebben. Het is altijd bijzonder verleidelijk om te vervallen in technocratische en bureaucratische discussies of in gemakzuchtige populistische praat die geen recht doet aan de ingewikkelde werkelijkheid.

Grondwetswijziging Caribisch Nederland

Spreektekst bij de behandeling van de grondwetswijziging waardoor de positie van Bonaire, Sint Eustatius en Saba als Openbare Lichamen in de Grondwet wordt verankerd en er een kiescollege wordt ingesteld waardoor de inwoners van Caribisch Nederland stemrecht krijgen voor de Eerste Kamer.

Voorzitter, dank. Op de valreep als demissionair minister nog een grondwetswijziging in tweede lezing in deze Kamer bespreken: het is geen alledaags verschijnsel. Het is in elk geval aanleiding om de minister te danken voor zijn inzet en hem nu al al het goede te wensen voor zijn volgende levensfase.

 

In dit concrete geval danken we de minister er ook voor dat hij zich uiteindelijk, na alle mitsen en maren, door de Kamer ervan heeft laten overtuigen dat er een principieel en staatsrechtelijk correcte oplossing moest komen om de inwoners van Caribisch Nederland met de Nederlandse nationaliteit ook te laten participeren in de verkiezingen voor de Eerste Kamer. Daarmee komen we, zeven jaar en twee weken na die roemruchte 10-10-10, aan een constitutionele verankering van de positie van Bonaire, Saba en Sint-Eustatius in het Nederlandse staatsbestel. Het is geen definitieve positie — dat is al gezegd — want de invulling en de inkleuring kunnen verschillende gestalten krijgen. De eilanden houden ook de ruimte om een andere verhouding tot Nederland te kiezen. Het is in elk geval wel een erkenning dat het een eigen positie is, die anders is dan die van Vlieland en Emmeloord. Dat, en dus ook de stem van de inwoners van Caribisch Nederland bij de verkiezingen voor de senaat, was voor deze Kamer een erezaak. We zijn daarom blij met het voorstel dat we vandaag in tweede lezing bespreken.

Over het voorstel sec kan ik kort zijn. De meest urgente vragen in dit post-Irmatijdperk zijn ook van een heel andere orde. We leven mee en we weten ons medeverantwoordelijk voor de wederopbouw. Deze inbedding van de openbare lichamen in de Grondwet is een belangrijke erkenning van de nieuwe staatkundige verhoudingen en van de blijvende verbondenheid met Caribisch Nederland, en laat tegelijkertijd ruimte voor maatwerk. Sterker nog, zij geeft de mogelijkheid om de eilanden te vrijwaren van regels en structuren die in Europees Nederland vanzelfsprekend zijn maar die daar onwerkbaar zouden blijken. Dat is de kern van het differentiatiebeginsel, dat al opgenomen was in het Statuut van het Koninkrijk en dat nu terecht wordt verplaatst naar de Grondwet voor het land Nederland. Daar is het meer op zijn plaats.

Iedereen blij dus? Een feestelijke apotheose van het succesvolle ministerschap? Fanfares en salsa-avonden omdat het nu eindelijk goed geregeld is? Was het maar zo. In Caribisch Nederland leeft bij menigeen de vrees dat deze grondwetswijziging politieke willekeur tot norm gaat maken. Het gaat dan vooral om artikel 132a, lid 4. Voor deze openbare lichamen kunnen regels worden gesteld en andere specifieke maatregelen worden getroffen met het oog op de bijzondere omstandigheden waardoor deze openbare lichamen zich wezenlijk onderscheiden van het Europese deel van Nederland. Dat differentiatiebeginsel klonk in het Statuut nog wat uitgebreider en specifieker, namelijk: “Voor deze eilanden kunnen regels worden gesteld en andere specifieke maatregelen worden getroffen met het oog op de economische en sociale omstandigheden, de grote afstand tot het Europese deel van Nederland, hun insulaire karakter, kleine oppervlakte en bevolkingsomvang, geografische omstandigheden, het klimaat en andere factoren waardoor deze eilanden zich wezenlijk onderscheiden van het Europese deel van Nederland.” Al die veel concretere criteria zijn in de nieuwe formulering samengevat in de woorden “bijzondere omstandigheden”, en daar ontstaan de zorgen. Iedereen begrijpt wel dat de huizen op Sint-Eustatius niet dezelfde isolatie nodig hebben als die in Klazienaveen, en dat snelheidscontroles op snelwegen op Saba weinig zin hebben, omdat er geen snelwegen bestaan. In de evaluatie van de commissie-Spies en in het idee van legislatieve terughoudendheid zijn dat soort dingen ook verwoord: leg nou alsjeblieft geen onnodige regels op aan de eilanden.

Maar in Caribisch Nederland leeft een heel ander gevoel bij menigeen, namelijk dat deze formulering vooral betekent dat men geen aanspraak kan maken op dezelfde rechten als inwoners van Europees Nederland. Daar heeft men het gevoel — niet iedereen, maar het leeft wel — dat artikel 132a, lid 4 betekent dat artikel 1 van de Grondwet voor hen buitenspel wordt gezet. En eerlijk is eerlijk, daar heeft de regering het ook wel een klein beetje naar gemaakt. Daarom is er zo veel gevraagd naar de betekenis van de woorden “een in Nederland aanvaardbaar voorzieningenniveau”. Op het terrein van onderwijs is grote vooruitgang geboekt. Voor volksgezondheid geldt dat ook, al blijft het problematisch dat de minister van VWS nooit echt rekening heeft willen houden met het feit dat het stelsel van zorgverzekeringen daar totaal anders functioneert en er geen aanvullende verzekering bestaat. Maar bijvoorbeeld bij infrastructuur zijn de achterstanden nooit goed weggewerkt en bij de sociale zekerheid heeft de staatssecretaris er alles aan gedaan om zelfs een onderzoek naar een bestaansminimum over de grens van haar termijn heen te tillen. Wij wensen de inwoners van Drenthe dan ook alvast sterkte toe, maar dat terzijde.

Waar het om gaat, is dat de aard van de differentiatie tussen Europees en Caribisch Nederland niet is gedefinieerd. Wat zijn dan de bijzondere omstandigheden waardoor deze openbare lichamen zich wezenlijk onderscheiden van het Europese deel van Nederland? Daar is bij de behandeling in de Tweede Kamer over gedebatteerd en de minister was en is klaarblijkelijk terughoudend om op dat punt al te veel weg te geven. Maar ik wil toch concreet van de minister weten of met “bijzondere omstandigheden” hetzelfde is bedoeld als wat in het Statuut omschreven was als “economische en sociale omstandigheden, de grote afstand, het insulaire karakter, de kleine oppervlakte en bevolkingsomvang, geografische omstandigheden, het klimaat en andere factoren”. Meer concreet wil ik weten of die bijzondere omstandigheden bedoeld zijn om de openbare lichamen te beschermen tegen onwerkbare regelgeving dan wel om hen uit te sluiten van het in Nederland aanvaardbare voorzieningenniveau. Want iedereen snapt dat wegen, zorgvoorzieningen en zelfs pensioenen daar niet identiek kunnen zijn aan die van hier, maar niemand snapt dat in de vangnetvoorzieningen, zoals de onderstand, zo veel gaten zitten dat je er met een doodsmak doorheen gaat als je in die situatie komt. En niemand snapt dat sociaalliberale bewindslieden zo getraineerd hebben bij het vaststellen van het bestaansminimum.

 

Met andere woorden: mijn fractie kan zich op zichzelf goed vinden in dit grondwetsvoorstel, maar ze hoort graag expliciet van de minister dat deze terminologie niet betekent dat de inwoners van Caribisch Nederland minder rechten hebben op basale voorzieningen op sociaal, medisch en economisch terrein, et cetera. Als ik de minister dan toch éénmaal direct mag aanspreken: laat hierover alstublieft geen onduidelijkheid ontstaan, maar doe op uw ministeriële sterfbed nog eenmaal goed en laat uw laatste woorden zijn dat de inwoners van Caribisch Nederland mogen rekenen op een in Nederland aanvaardbaar voorzieningenniveau en dat dat het criterium is waarmee ook de differentiatiebepaling moet worden geïnterpreteerd. Als medegrondwetgever hebben wij de plicht om op dat punt helderheid te scheppen. We zien dan ook uit naar de beantwoording van onze vragen.

Lerarenregister

Spreektekst bij het debat over het lerarenregister op 14 februari 2017

Wie de stukken over het Lerarenregister tot zich neemt, die raakt welhaast ontroerd door alle goede bedoelingen. Het gaat erom de professionele ruimte van de leraar beter te erkennen en de kwaliteit van het beroep van leraar steviger te verankeren door professionele standaarden te ontwikkelen en een lerarenregister waarbij leraren zelf een belangrijke stem hebben in het bepalen van de kaders en criteria.  

Mijn fractie – laat ik daarmee beginnen – deelt die goede bedoelingen voluit. We behandelen deze maand bijna elke week een wetsvoorstel over het onderwijs en ik kan alleen maar blijven herhalen hoe belangrijk onderwijs als investering in de samenleving van de toekomst. Een samenleving die steeds meer wordt gekenmerkt door complexiteit en waarin veranderingen steeds sneller zullen gaan door de exponentiële groei van kennis. Dan ben je er niet met een iPad en Google, maar is het juist steeds belangrijker dat we docenten hebben die in die snel veranderende wereld – vol van informatie, desinformatie en ‘alternatieve feiten’ – jongeren kunnen leren hun weg te vinden. Mijn vader, zelf een leraar, zei wel eens voor de grap dat een goede leraar van bijna alle dingen bijna alles afweet, maar dat is niet wat we vandaag verwachten, juist omdat bijna alles blijft veranderen. Wel verwachten we van een leraar dat zij of hij in staat is om steeds weer op een effectieve manier snel veranderende kennisdomeinen te ontsluiten voor leerlingen op een manier die hen helpt om hun vaardigheden en hun talenten te ontwikkelen en zo hun plek in de samenleving in te nemen. Dat vraagt nogal wat en daarom is dit debat ook een goed moment om onze waardering uit te spreken voor al die goede leraren die steeds weer jonge mensen helpen om zich te ontwikkelen en de brug te slaan naar kennis, inzicht en vaardigheden.  

Dat is ook precies die goede bedoeling van dit wetsvoorstel. Want hoe kan een leraar die complexe rol vervullen wanneer zij of hij zelf niet voldoende tijd, ruimte, mogelijkheden en uitdaging zou krijgen om ook mee te groeien en voldoende up to date te zijn? Als de wereld van leerlingen snel verandert, dan verandert de wereld van leraren ook en dan is het niet voldoende als je vijf, tien, twintig, of vijfendertig jaar geleden je opleiding met succes hebt afgerond. Het vak van leraar vereist een voortdurende ontwikkeling en bijscholing. En het lerarenregister dat met dit wetsvoorstel wordt verankerd zorgt er dan ook vooral voor dat dat voortdurende bijspijkeren wordt gegarandeerd en dat leraren erkenning krijgen voor die broodnodige vernieuwing van hun deskundigheid. Bevoegdheid en bekwaamheid moeten daarom de vanzelfsprekende norm worden en daarom is transparantie goed, zeg ik ook tegen de SGP die bang blijkt voor verlies van gezag als ouders ontdekken dat een leraar onbevoegd is in plaats van dat gezag te borgen met die vanzelfsprekende bevoegdheid. 

Je zou dus verwachten dat de regering met haar voorstel veel steun heeft weten te verwerven in het veld. Maar in plaats daarvan werd er vandaag een petitie aangeboden aan deze Kamer. Daarin zeggen leraren: we zijn hier niet per se op tegen, maar we willen niet dat het wordt opgelegd terwijl er geen draagvlak is, we willen niet dat daarmee onze keuzevrijheid bij professionalisering wordt ingeperkt, en we willen vooral dat het niet in de plaats komt van al die andere zaken die nodig zijn om het onderwijs te verbeteren zoals kleinere klassen, minder lesuren, en meer bevoegde leraren. En de sectorraden zeggen: goed idee, maar zonder draagvlak onder leraren en zonder goede inbedding in de schoolpraktijk zien wij het niet zitten. En daarom stelt mijn fractie aan de staatssecretaris de vraag hoe hij het voor elkaar heeft gekregen om een plan waar in theorie iedereen voor is, en waar de vrijwillige variant van het lerarenregister redelijk breed omarmd wordt, zo te laten ontsporen dat het vandaag lijkt alsof er massale weerstand is tegen het hele voorstel. Er zijn zeker ook andere stemmen te horen, ook vanuit de beroepsgroep, maar de vele handtekeningen onder de petitie geven wel aan dat er onrust is. Wat heeft de staatssecretaris gedaan om de brede steun die er in principe is te verzilveren voor een door de beroepsgroep zelf gedragen register? En hoe komt het dat alle woorden van de regering in bijvoorbeeld de Memorie van Antwoord – dat dit voorstel precies aansluit bij wat Leraren in Actie wil bijvoorbeeld – door de actievoerende leraren niet worden herkend?  

Deze vragen klemmen voor mijn fractie omdat wij niet alleen de intenties delen, maar ook denken dat het voorstel in de goede richting wijst. En met de inmiddels aangebrachte temporisering bij de invoering zien we alle reden om op deze weg verder te gaan. Maar dan is het gebrek aan draagvlak wel een punt van zorg. Graag een reactie van de regering over hoe bij de uitwerking de beroepsgroep zo wordt meegenomen dat de bezwaren en weerstanden verdwijnen.. 

Mijn fractie ziet dus wel de waarde van de invoering van een lerarenregister maar is het met de protesterende leraren eens dat er ook echt andere zaken nodig zijn, waaronder het terugdringen van het tekort aan bevoegde leraren. De regering heeft naar aanleiding van de motie van de Tweede Kamerleden Grashoff en Ypma aan de Tweede Kamer aangegeven haar uiterste best te doen om voor 15 februari 2017 met een plan van aanpak te komen specifiek gericht op het bestrijden van het lerarentekort. Nu is het vandaag 14 februari en dus de laatste dag voor die bedoelde 15 februari en we horen dan ook graag van de regering hoe dat plan van aanpak eruit zal zien. Wat doet de regering om het tekort aan te pakken?