Studievoorschot. Het debat

Eerste Kamer, 20 januari 2015. Uit het stenogram mijn eerste termijn, inclusief interrupties (longread):

Voorzitter. Vandaag ronden wij een wetgevingstraject af dat lang geduurd heeft en waarover al heel erg veel is gezegd. En juist daarom is het goed om terug te gaan naar de kern. Waarom zouden we deze wijziging willen? Voor mijn fractie begint het dan bij ons verkiezingsprogramma, omdat daarin de ijkpunten liggen voor onze politieke weging. Daarna heb ik nog een aantal blokjes met vragen, omdat het niet alleen gaat over de uitgangspunten maar ook over de concretisering.

De taak van de wetenschap

Het is traditie dat bij de opening van het academisch jaar sprekers van buiten een woordje komen doen. Zo klinkt de stem van de samenleving in het heilige bastion van de wetenschap. Zo worden onderzoekers, docenten, studenten, ondersteuners en bestuurders herinnerd aan hun roeping en hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. En zo kunnen die stemmen van buiten prestigieus lobbyen voor hun eigen zaak. Een aula vol intellectuelen waarvan een paar rijen in toga en goede kans op een journalist.

Spreektekst bij de wet Verplichte eindtoets

Dit wetsvoorstel regelt het verplichte gebruik van een centrale eindtoets in het basisonderwijs (de beruchte CITO-toets) en een leerlingvolgsysteem. Daarmee wordt het advies voor vervolgonderwijs betrouwbaarder. Wij vinden het erg belangrijk dat alle leerlingen op de goede plek terecht komen om het meeste uit zichzelf te halen en dat vooral kinderen met kwetsbare achtergronden niet uit de boot vallen. Met dit voorstel zal echter – meer nog dan nu – de toets vooral ook gebruikt worden voor een vergelijking tussen scholen en daardoor allerlei schadelijke effecten hebben.

De zin van het onderwijs, ruimte voor levensbeschouwing

(coreferaat bij de lezing van minister Jet Bussemakers op de voorjaarsbijeenkomst van de Banning Werkgemeenschap op 25 Mei 2013)

In de tijd van de verzuiling kon de overheid zeggen: ‘Levensbeschouwing laten we over aan de zuilen zelf’. Nu de zuilen grotendeels versplinterd zijn, zal de overheid daar misschien een meer sturende rol moeten innemen. Niet dat ze mensen moet voorschrijven hoe die moeten leven, wat ze moeten geloven, wat het goede leven kan zijn, maar wel dat ze de dialoog facaliteert over het samenleven en over het verbinden van waarden. Het onderwijs is een van de belangrijke plekken waar dat gebeurt.

Toegankelijkheid in het geding door collegegelddifferentiatie

(Inbreng in het EK-debat over het wetsvoorstel Kwaliteit in Verscheidenheid
Het gebeurt mij wel eens vaker dat ik bij de behandeling van een wetsvoorstel aan Monty Python moet denken, maar hier geldt het zeker. In The Meaning of Life legt John Cleese als headmaster uit wat hij van de leerlingen verwacht: “Now before I begin the lesson will those of you who are playing in the match this afternoon move your clothes down on to the lower peg immediately after lunch before you write your letter home, if you’re not getting your hair cut, unless you’ve got a younger brother who is going out this weekend as the guest of another boy, in which case collect his note before lunch, put it in your letter after you’ve had your hair cut, and make sure he moves your clothes down onto the lower peg for you.”

Eerste Kamerbijdrage: Debat over het MBO

Op 18 juni debatteerde de Eerste Kamer over het MBO. Op tafel lag een wetsvoorstel dat het MBO inkort tot drie jaar, het onderwijs intensiveert (urennorm), de bekostiging aanpast en nog enkele zaken regelt. Volgens GroenLinks heeft het voorstel een paar goede intenties, maar ook veel losse eindjes. Hier mijn bijdrage in de eerste termijn van het debat.

Het einde van de langstudeerboete

Stemverklaring

Voorzitter, mijn fractie steunt uiteraard het intrekken van de langstudeerboete. Vandaag ruimen we gelukkig een beetje rommel op van de vorige regeerperiode, maar daar is niet alles mee gezegd. Deze jojo-wetgeving is naar ons oordeel – en we herkennen de kritiek die de Raad van State leverde – de Eerste Kamer onwaardig. Mijn fractie hecht eraan te markeren dat deze Kamer bij het debat in de zomer van 2011 de langstudeerboete heeft ingevoerd met de kleinst mogelijke meerderheid, ondanks een slechte verantwoording van de motieven, fundamentele kritiek op de argumentatie, grote vragen bij de uitvoeringseffecten en ontbrekend draagvlak in het veld. Na veel druk van deze Kamer is er enige correctie aangebracht voor deeltijdstudenten, maar het structurele kwaad was al geschied. We zijn een jaar rechtszaken en maatschappelijke onrust verder, 10 miljoen Euro armer en nu wordt de wet weer ingetrokken met als enige argument voor de ommezwaai dat er een politieke meerderheid is. Dat moet tot de conclusie leiden dat deze Kamer in 2011 haar werk niet goed gedaan heeft, het land niet beschermd heeft tegen onrijpe en kwalijke wetgeving en gezwicht is voor politiek opportunisme. Dat mag wel aanleiding zijn tot enige zelfreflectie.

Motie bij het debat over Passend Onderwijs

De Kamer,

Gehoord de beraadslaging,

Constaterend dat het wetsvoorstel regelt dat ook in het primair onderwijs leerlingen geschorst kunnen worden,

Overwegend dat dit met name leerlingen zal treffen met cluster 4-problematiek,

Overwegend dat het doel van passend onderwijs is de leerlingen een passend aanbod te bieden,

Overwegend dat het schorsen van leerlingen met gedragsproblemen soms onvermijdelijk is, maar geen oplossing van die problemen biedt,

Overwegend dat juist leerlingen met gedragsproblemen gebaat zijn bij helderheid en structuur, bijvoorbeeld in een tijdelijke voorziening,

Verzoekt de regering te bewerkstelligen dat er voor leerlingen met gedragsproblemen voorzieningen worden getroffen zodat schorsing zoveel mogelijk voorkomen kan worden,

En gaat over tot de orde van de dag

Ganzevoort
Backer
De Lange
Smaling
Reuten

Passend Onderwijs als kooigevecht

In het slotdebat over Passend Onderwijs in de Eerste Kamer zijn een aantal belangrijke toezeggingen afgedwongen, onder meer om ervoor te zorgen dat in het medezeggenschapsorgaan van de samenwerkingsverbanden juist ook ouders van zorgkinderen een plaats krijgen en dat gemonitord wordt of de ondersteuning en indicatiecriteria niet teveel per regio gaat verschillen. Daarnaast zijn drie – waarschijnlijk breed gedragen – moties ingediend. Marijke Linthorst (PvdA) presenteerde een motie om te laten onderzoeken of de basisbekostiging van het primair onderwijs voldoende is om Passend Onderwijs te integreren. Ik diende zelf een motie in om zoveel mogelijk te voorkomen dat kinderen met gedragsproblemen worden geschorst en dat er andere voorzieningen worden getroffen. Bijna kamerbreed gesteund is de motie die Joris Backer (D66) mede op mijn initiatief aanbood om bij de samenwerkingsverbanden een arbitrageorgaan in te stellen om een te sterke machtspositie te doorbreken. Hieronder mijn spreektekst. Volgende week de stemmingen.

Vragen over Passend Onderwijs

De vragen die ik namens GroenLinks gesteld heb in de schriftelijke behandeling van het wetsvoorstel over Passend Onderwijs (33106) en het daarmee samenhangende wetsvoorstel over kwaliteitsverbetering in het voortgezet speciaal onderwijs (32812). Het is natuurlijk wat technisch, maar het gaat wel over fundamentele discussies!